De hutspotketel is het bekendste voorwerp dat aan Leidens Beleg en Ontzet herinnert. Volgens de overlevering was de Leidse vrijbuiter Gijsbert Cornelisz. Schaeck de eerste persoon die op de vroege ochtend van 3 oktober 1574 de verlaten Spaanse Lammenschans durfde te betreden. Nadat hij had vastgesteld dat de Spanjaarden waren vertrokken, was hij degene die geuzenleider Boisot liet weten dat de bevrijdingsvloot zonder gevaar naar Leiden kon varen. Voor thuis nam de dappere Schaeck de met hutspot gevulde kookpot mee, die de gevluchte Spanjaarden in hun haast hadden achtergelaten. Die ketel werd het symbool voor het overleven van de hongersnood en hutspot werd hét voedsel van 3 oktober. Toen Gijsbert was overleden werd op de bronzen buik een gedicht over de heldendaad gegraveerd. Het triomfstuk is eeuwenlang bewaard door de Leidse regentenfamilies Van Assendelft en De Wildt, totdat hij in 1838 in de 3-oktobercollectie van de stad werd opgenomen. De vinder van de ketel raakte in de loop der tijd in de vergetelheid en werd in het collectieve geheugen van de Leidenaren vervangen door een weesjongen: Cornelis Joppensz. Hoewel incorrect werd het verhaal van de weesjongen al snel ongekend populair. Tot op de dag van vandaag wordt hij door vele Leidenaren gezien als de jongen die op 3 oktober 1574 in de Lammenschans een hutspotketel vond.