23 mei 2018

Nieuwe aanwinsten voor Museum De Lakenhal

De collectie van Museum De Lakenhal is recent verrijkt met diverse schenkingen en aankopen, waaronder een tekening van Floris Verster, een ‘bavelaar’ van Jan van Kerchem, een monumentaal fotowerk van Christiaan Bastiaans en een schetsboek en werk op papier van Barthel Brussee.

In 2017 verwierf Museum De Lakenhal zeventien objecten, waarvan acht werden geschonken aan het museum. In 2018 werden tot nu toe vijf nieuwe stukken aan de collectie toegevoegd, waarvan drie schenkingen. Verrassend was daarbij de schenking van een aantal oude entreekaartjes voor het museum, die respectievelijk dateren van circa 1900 en 1970.

Dorpshuis te Borger (1903) – Floris Verster

Een bijzondere schenking betrof een tekening van de gevierde Leidse kunstenaar Floris Verster (1869-1927), door Anja en Wessel Reinink, emeritus hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. De grote tekening is getiteld ‘Dorpshuis te Borger’ en dateert van 1903. Het werk is afkomstig uit de legendarische verzameling van de Utrechtse sigarenfabrikant G. Ribbius Peletier, de grootvader van Reinink. Het is uitgevoerd in waskrijt, een extreem fijne techniek die Verster bij wijze van experiment vanaf 1892 ging hanteren en die afwijkt van zijn vlotte en expressieve schildertechniek. De tekening met het Dorpshuis te Borger maakte deel uit van een serie van drie werken met hetzelfde onderwerp. Museum De Lakenhal had reeds twee studies in olieverf en potlood in bezit, waarin Verster de afzonderlijke effecten van lijn en kleur bestudeerde. De derde, nu geschonken tekening, laat zien hoe lijn en kleur samensmelten in een subtiele afstemming van ragfijne lijnen en zachte kleuren.    

Gezicht op de Hooglandse Kerk (1800) - Jan van Kerchem

Dankzij een schenking van de Vereniging van Belangstellenden in Museum De Lakenhal is de collectie van Museum De Lakenhal een prachtig diorama van Leiden rijker. Dit diorama, ook wel een ‘bavelaar’ genoemd, stelt een gezicht op de Hooglandse kerk voor en is van ongewoon groot formaat: hoogte 50 cm, breedte 66 cm, diepte 16 cm. De kwaliteit van het werk is zeer hoog en dat stimuleert de waarneming en fantasie van de beschouwer. Zowel gebouwen als mensen zijn verfijnd weergegeven. Het diorama is in 1800 gemaakt door de weinig bekende Leidse kunstenaar Jan van Kerchem. Bavelaars worden al sinds de oprichting van Museum De Lakenhal verzameld en getoond en het zijn ware publiekslievelingen. Vanaf de heropening in het voorjaar van 2019 zal ook deze bavelaar te bewonderen zijn in de nieuwe collectieopstelling.  

Specimens Slide (2012) – Christiaan Bastiaans

Het afgelopen jaar verwierf Museum De Lakenhal een monumentaal fotowerk dat Christiaan Bastiaans in 2012 maakte tijdens zijn verblijf als artist in residence in het Van Doesburghuis in Meudon, bij Parijs. Het is een krachtig, minimalistisch en geconcentreerd stilleven, waarin een rustende figuur op de kenmerkende, door Van Doesburg ontworpen betonnen tafel ligt. Deze figuur is in werkelijkheid acteur Jeroen Willems, die een paar maanden na het nemen van de foto onverwachts zou overlijden. Evenals Theo van Doesburg is Christiaan Bastiaans actief als interdisciplinair kunstenaar. Maar waar Van Doesburg zich toelegde op het constructivisme van De Stijl, is het werk van Bastiaans opener en meer filosofisch van karakter. Bij hem staat de overlevingsstrijd, waardoor mensen getekend worden, centraal. Deze thematiek komt ook terug in dit fotowerk, dat ontstond in het huis van Theo van Doesburg. Het werd een van de laatste artistieke creaties van Jeroen Willems, die als acteur jarenlang aan het Leidse theatergezelschap De Veenfabriek verbonden was.  

Schetsboek en werk op papier (2016-2017) – Barthel Brussee  

Het eerste stripboek door de Leidse kunstenaar Barthel Brussee, getiteld ‘DADA in Leiden’,  is een verslag van de roemruchte Dada-veldtocht die in 1923 de Leidse Schouwburg aandeed. De voorstellingen, waaraan ook Nelly van Doesburg, Kurt Schwitters en Vilmos Huszár meewerkten, werden door Theo van Doesburg georganiseerd. Door de opruiende voordrachten en moderne muziek waren ze bijzonder ontregelend; pers en publiek spraken er schande van. Veel voorstellingen van de toernee liepen uit de hand, waardoor de politie moest ingrijpen. Museum De Lakenhal kocht het schetsboek met de voorstudies van Barthel Brussee aan, alsmede de originele cover; beide worden na de heropening van het museum opgenomen in de vaste opstelling rond Theo van Doesburg en De Stijl, waarbij ook ingegaan wordt op Dada in Leiden.

Bijschriften

Dorpshuis te Borger (1903), Floris Verster (1861-1927), tekening (papier, waskrijt), 48 x 56 cm / 86,7 x 95,2 x 2,1 (met lijst)

Gezicht op de Hooglandse Kerk (1800), J. van Kerchem, papier / karton / waterverf/ hout / glas, 50 cm (hoogte) x 66 cm (breedte) x 16 cm (diepte), foto: Thomas Brain

Specimens Slide (2012), Christiaan Bastiaans (1951), pigmented inkjet print, 150 x 263 cm

Cover stripboek Dada in Leiden (2017), Barthel Brussee (1965), gewassen inkt / aquarel / watervaste tekeninkt op papier, 60 x 50 cm