Vrijheid! Leidens Ontzet 1574-2011
13 september 2011
Museum De Lakenhal pakt dit najaar groots uit met een tentoonstelling over Leidens Ontzet. Een tentoonstelling vol geschiedkundige feiten, verhalen en voorwerpen en met een nieuw hedendaags historiestuk gemaakt door topfotograaf Erwin Olaf.
De tentoonstelling
Al meer dan vier eeuwen herdenkt Leiden jaarlijks de bevrijding door de Geuzen op 3 oktober 1574. De tentoonstelling Vrijheid! Leidens Ontzet 1574-2011, van 30 september 2011 tot en met 8 januari 2012 in Museum De Lakenhal in Leiden, laat zien hoe dit belangrijke historische feit uit de Tachtigjarige Oorlog uitgroeide tot het grootste lokale volksfeest van Nederland. De tentoonstelling is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de 3 October Vereeniging, die dit jaar haar 125-jarig bestaan viert. Ondanks het gebrek aan voedsel en het uitbreken van de pest bleven de Leidenaren standvastig in hun verzet toen de stad in 1574 bijna een jaar lang door de Spanjaarden werd belegerd. Op 3 oktober van dat jaar werd Leiden bevrijd door de geuzen. Het Leidens Ontzet werd een belangrijk keerpunt in de Nederlandse geschiedenis. Het was het begin van de terugtocht van de Spanjaarden uit Holland, wat jaren later zou leiden tot de oprichting van de Republiek der Nederlanden. ‘Leiden ontzet, Holland gered’ is een historische leus geworden. In 1574 werd het Leidens Ontzet voor het eerst gevierd met het uitreiken van haring en wittebrood door de geuzen en met een herdenkingsdienst in de Pieterskerk. Het 125-jarig bestaan van de 3 October Vereeniging culmineert dit jaar in een spectaculair feest. In de familietentoonstelling in De Lakenhal staan de viering en beleving van het Leidens Ontzet centraal, van het prille begin in 1574 tot heden. Het publiek kan zelf ook meedoen in de tentoonstelling; in een speciaal werkatelier kunnen scholen, clubs, verenigingen, families en andere gezelschappen een eigentijds vaandel maken, als uiting van hun collectieve identiteit.
Nieuw historiestuk van Erwin Olaf
Al meer dan 25 jaar is Erwin Olaf een van de meest gerenommeerde fotografen die Nederland kent. In opdracht van De Lakenhal en de Universiteit Leiden maakte hij het eigentijds historiestuk Leidens Beleg en Ontzet. Leidse inwoners stonden hiervoor model. De fotoshoot vond plaats in de Pieterskerk, die ook als interieur dienst deed op het 19de-eeuwse historiestuk De Gebedsdienst na Ontzet Leyden van Jan Hendrik van de Laar. Erwin Olaf heeft zich laten inspireren door historische feiten en gegevens, bestaande historiestukken en nieuwe wetenschappelijke gegevens over de beleving van “3 oktober”, die onder meer zijn voortgekomen uit het onderzoeksproject Tales of the Revolt. Memory, Oblivion and Identity in the Low Countries, 1566-1700 van het Onderzoeksinstituut Geschiedenis van de Universiteit Leiden. Deze opdracht is zijn grootste productie ooit: een fotocompositie van circa 2 x 3 meter, waarin de historische hoofdrolspelers in een dramatische setting bijeen zijn gebracht. Olaf voegde daar ook hedendaagse details aan toe, zoals een i-pod op een historisch kostuum, of een sm-riempje aan het harnas van een Spaanse soldaat. Naast dit hedendaagse monumentale historiestuk dat permanent te zien zal zijn in De Lakenhal, maakte Olaf een stilleven en zestal portretten van historische figuren als Magdalena Moons, Jan van Hout en Jan van der Does. Deze foto’s zijn van 29 september t/m 8 januari te zien in de Universiteitsbibliotheek Leiden. Daarna worden ze opgenomen in de fotocollectie van de Universiteit Leiden. Het historiestuk zal permanent op de historische afdeling van De Lakenhal te zien zijn.
Johannes Vermeer Prijs 2011 voor Erwin Olaf
Op 31 oktober 2011 zal de Johannes Vermeer Prijs, staatsprijs voor de kunsten, door de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap, Halbe Zijlstra worden uitgereikt aan Erwin Olaf. De jury prijst Erwin Olaf voor zijn omvangrijke en unieke werk en zijn vermogen telkens weer nieuwe wegen in te slaan in zowel zijn vrije als zijn commerciële werk. Volgens de jury is Olaf ‘de auteur geworden van een oeuvre, dat passie voor het vak uitstraalt, uitzonderlijk rijk is in zijn beeldkwaliteit en beweeglijk blijft in zijn ontwikkeling.’
Oeuvreboek Erwin Olaf - OWN
Eveneens op 31 oktober verschijnt bij uitgeverij Lido OWN, over het werk van Erwin Olaf. OWN geeft een overzicht van het gehele fotografische oeuvre van Erwin Olaf. Het boek bevat ook de meest recente series en nog niet eerder gepubliceerd werk. Erwin Olafs foto’s geven impliciet een gezicht aan dat wat onuitgesproken is, over het hoofd wordt gezien, of te weerspannig is om gemakkelijk te worden gedocumenteerd. Daarbij gaat hij vaak dwars tegen taboes en conventies in. Hij combineert dit met een scherpe intuïtie voor het esthetische en een sterk gestileerde beeldtaal die grenst aan perfectie. OWN verschijnt in een publiekseditie – verkrijgbaar in de boekhandel – en in een luxe editie. Beide edities zijn verkrijgbaar in de museumwinkel van De Lakenhal: hardcover, 368 pagina’s, 28 x 37 cm, € 49,90; gelimiteerde luxe-editie, gesigneerd & genummerd, 368 pagina’s, 50 x 70 cm,| € 1500,-. Voor verkoopinformatie zie lidobooks.com.
Publicatie Museum De Lakenhal
Ter gelegenheid van de tentoonstelling Vrijheid! Leidens Ontzet 1574 – 2011 verschijnt een rijk geïllustreerde publicatie over het Leidens Ontzet aan de hand van de collectie van Museum De Lakenhal: Leidens Ontzet. Vrijheidsstrijd & Volksfeest. Auteur: Jori Zijlmans, conservator van Museum De Lakenhal en samensteller van de tentoonstelling, uitgave Primavera Pers Leiden, verkrijgbaar voor € 19,50 in de museumwinkel en de boekhandel.
Activiteiten voor jeugd en volwassenen
De tentoonstelling Vrijheid! Leidens Ontzet 1574-2011 in De Lakenhal is geschikt voor jong en oud. Het activiteiten- en onderwijsprogramma richt zich op alle generaties. Er zijn instaprondleidingen, lezingen en workshops. Tijdens de tentoonstelling kan de bezoeker op woensdag, vrijdag, zaterdag en zondag tussen 13.00 en 16.00 uur een eigen vaandel maken in het museum. Kijk voor het uitgebreide activiteitenprogramma op lakenhal.nl.
De tentoonstelling is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de 3 October Vereeniging, het Regionaal Archief en de Universiteit Leiden en is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële ondersteuning van Stichting DOEN, Fonds Cultuurparticipatie, Fonds 1818, Cultuurfonds Leiden, Fonds BKVB, de gemeente Leiden, Universiteit Leiden en de 3 October Vereeniging.
Noot voor de redactie
Museum De Lakenhal is het museum voor kunst, kunstnijverheid en geschiedenis van de stad Leiden. Tot de hoogtepunten uit de collectie behoren werken van oude meesters als Lucas van Leyden, Rembrandt van Rijn en Jan Steen, maar ook van moderne kunstenaars als Theo van Doesburg, Jan Wolkers en Erwin Olaf. Museum De Lakenhal maakt kwaliteitsvolle tentoonstellingen van (inter)nationaal belang op basis van Leidse bronnen. Het museum profileert zich als een vernieuwend netwerkmuseum en verbindt heden en verleden door bezoekers te inspireren met oude en nieuwe gezichtspunten.
Informatie
Afdeling Publiekszaken
pr@lakenhal.nl