Musicerend gezelschap van Rembrandt
Komende jaren te zien in Museum De Lakenhal
Rembrandt schilderde Musicerend gezelschap in 1626. De schilder was toen 21 jaar oud en stond aan het begin van zijn loopbaan. In zijn Leidse werkplaats maakte hij meteen al schilderijen die zich onderscheidden door ongewone onderwerpen, een briljante losse schildertechniek en zin voor experiment. In dit vroege werk is dit alles goed terug te zien. Dit schilderij is vanaf april 2021 in Museum De Lakenhal te zien, dankzij een langdurig bruikleen van het Rijksmuseum.
Leidse tijd
Musicerend gezelschap is een vroeg werk van Rembrandt en geeft een mooi inkijkje in zijn Leidse tijd. Na een korte opleiding in Amsterdam bij Pieter Lastman was hij naar zijn geboortestad Leiden teruggekeerd. Dit werk laat zien dat hij toen technisch al heel ambitieus was, zelfs in het begin van zijn carrière. Zo speelde hij met techniek, kleuren, licht en uiteenlopende onderwerpen.
Ongewoon gezelschap
De vier muzikanten zijn traditioneel herkend als mogelijk Rembrandts zuster Lysbeth, zijn broer Adriaan, zijn moeder en schilder Jan Lievens (de staande man met de harp), met wie hij in zijn Leidse jaren nauw mee samenwerkte. Het gezelschap is uitgedost in exotische kostuums, de jonge vrouw in de voorgrond slaat met de hand de maat bij het zingen uit een muziekboek. De man met een viola da gamba (Italiaans voor beenviool) is getooid met een veelkleurige tulband en sjerp met een gouden dolk. De oude vrouw met een hoofddoek rechts kijkt peinzend toe.
Dat het niet om een alledaags tafereel handelt, blijkt uit de verweerde boeken en de luit in de voorgrond die de vergankelijkheid van het aardse tijdverdrijf symboliseren.
Details in Musicerend gezelschap
Rembrandt van Rijn, Jan Lievens en de Leidse fijnschilders
In de vroege 17de eeuw werken in Leiden uiteenlopende schilders die elk van cruciaal belang zouden blijken voor de Hollandse schilderkunst. Rembrandt en Jan Lievens werken in de eerste jaren van hun kunstenaarschap nauw samen en leggen in hun Leidse jaren het fundament voor een oeuvre van wereldwijde betekenis. In hun schilderijen profileren zij zich als experimenterende, zoekende kunstenaars van het eerste uur. Naast een grote verwantschap tussen de twee, zijn er ook grote verschillen.
Lees meer over de Leidse fijnschildersExperimenteren met techniek
De verhoudingen in het schilderij lijken niet helemaal te kloppen. Zo is de zingende vrouw nogal groot ten opzichte van de mannen. Toch is de potentie en het vakmanschap van Rembrandt goed terug te zien in hoe de stoffen en materialen zijn geschilderd. Hij probeerde verschillende technieken uit: zware acccenten in het goudbrokkaat, de fijne lijntjes in houtnerven en vele streepjes geven glans aan de zijden mantel.
De weg naar Leiden
Museum De Lakenhal heeft in de jaren ´30 getracht het paneel te verwerven maar bracht de hoge vraagprijs toen niet op. Toch was dit schilderij eerder al kort te zien in Museum De Lakenhal. Dat was tijdens de tentoonstelling 'De Jonge Rembrandt - Rising Star', van december 2019 tot februari 2020. Daarin werd Rembrandts vroegste werk belicht: van experiment tot meesterwerk.
Het Rijksmuseum heeft het werk vanaf april 2021 langdurig in bruikleen gegeven aan Museum De Lakenhal. Daar is het de komende jaren te zien, in goed gezelschap.
Rembrandt in Museum De Lakenhal
In Museum De Lakenhal zijn twee werken van Rembrandt te zien. Klik op de bolletjes rechts om ze te bekijken
Het gaat om 'Historiestuk met zelfportret van de schilder' uit 1626. Hierin portretteert Rembrandt zichzelf voor een van de eerste keren.
Het andere werk is 'Brillenverkoper'. Pas na een restauratie in 1992 is onomstotelijk vastgesteld dat dit paneeltje een werk van Rembrandt is, geschilderd rond 1624. Dit moet dan wel het vroegst bekende werk van de meester zijn!
Brillenverkoper (Marskramer die een bril verkoopt)
Rembrandt Harmensz. van Rijn
Dit tafereeltje met een brillenverkoper is een allegorie op het gezicht. Het behoort tot een serie van de vijf zintuigen die Rembrandt rond 1624 schilderde. Hij was toen ongeveer achttien jaar oud; het zijn Rembrandts vroegst bekende werken. Hoewel het werk nog vrij onbeholpen oogt, loopt het in aandacht voor clair-obscur en psychologie van de figuren vooruit op het latere werk waarmee Rembrandt beroemd zou worden. De kleding van de brillenverkoper is die van Oosterse marskramers, die indertijd hun waren op jaarmarkten aanboden.
Read more
Musicerend gezelschap
Rembrandt Harmensz. van Rijn
Rembrandt schilderde deze huiselijke scène met een musicerend gezelschap in zijn geboortestad Leiden toen hij 21 jaar oud was. De oude vrouw met gestreepte hoofddoek zien we terug in het werk van zijn vriend Jan Lievens (inv.nr. B 1425). De uitbundige kostuums komen voort uit Rembrandts fantasie en zijn deels gebaseerd op bestaande oosterse motieven. Het stilleven met oude boeken op de voorgrond symboliseert het tijdelijke karakter van bezittingen en vermaak.
Read moreWist je dat...
- Het historiestuk in samenwerking met het Rijksmuseum in het atelier van het Amsterdamse museum is gerestaureerd waardoor Rembrandts kleurpalet weer straalt.
- De Brillenverkoper behoort tot een serie van vijf zintuigen die Rembrandt rond zijn zeventiende jaar schilderde. Hoewel Rembrandt hier nog zichtbaar experimenteert met techniek en perspectief loopt het qua aandacht voor clair-obscur en virtuositeit in penseelstreek vooruit op het latere werk waarmee Rembrandt beroemd zou worden.